Verslag Pustertal 2011

 Op pad in de Dolomieten

De Dolomieten is een bergketen in Sud Tirol Italië, die deel uitmaakt van de zuidelijke kalkalpen. Typisch voor de Dolomieten zijn de gletsjers, steile rotswanden en pieken, die zijn ontstaan door erosie en verwering .

De Dolomieten danken hun naam aan de Franse geoloog en mineraloog Déodat Gradet de Dolomieu (1750-1801), die eind 18e eeuw naar het gebied ten zuiden van de Brennerpas reisde. In de rivierbeddingen vond hij een lichtgekleurd gesteente dat nog niet eerder wetenschappelijk was onderzocht en dat uit magnesiumhoudend kalksteen bleek te bestaan. Het pas ontdekte gesteente kreeg de naam Dolomiet. Wat Dolomieu ontdekte was dat het veel voorkomende kalkzandsteen oploste in zoutzuur maar bij dit gesteente ging dat niet op door de aanwezigheid van magnesium.Voordien stond het gebergte bekend onder de naam Monti pallidi, "Bleke Bergen". 

vrijdag 29 juli 

Vanmorgen stond de groen/grijze van Kempen bus al vroeg bij ons voor de deur. Aan het stuur een oude bekende, Bert Schoemaker. We kennen elkaar al van onze 2e reis naar toen Mödling in 1993. Om 05.50 zaten onze spullen en van enkele anderen die bij ons hadden geslapen in de bus en gingen op weg naar plein Westermaat in Hengelo om de anderen op te halen.

Enkelen stonden ons al op te wachten, anderen kwamen er aan. Afgesproken was dat we om 06.30 zouden gaan rijden richting Zuid Duitsland.  Echter een schapenhouder kon moeilijk afscheid nemen van zijn dieren, moest nog een paar keer naar ze zwaaien en zodoende vertrokken we om 06.35 uur. Tegen de middag kwamen we zonder last te hebben gehad van files aan bij ons lunch adres “Zur schönen Aussicht” in Marktheidenfeld gelegen dicht bij de rivier de Main in de Spessart. Een zeer goede ‘Kalte Platte’ werd hier geserveerd.

Na 45 minuten ging de reis verder. We reden op de autobahn A3 en jawel, het was weer raak, een file even voor Würzburg waar we ruim 45 minuten vertraging door kregen. Bah, ik heb net als Bert een hekel aan de A3, maar voor ons lunch adres moesten we hier wel langs. Even nog een korte stop langs de autobaan want het rijtijden besluit moet in acht blijven en om 17.30 uur waren we bij ons overnachtingshotel  Hotel Hiemer in Memmingen. We hadden nu 740 km vanaf  Hengelo gereden. De sleutels voor de kamers hebben we uitgedeeld, nog even op het terras een biertje besteld en toen aan tafel voor een zeer goed diner.

Na het eten nog even met een man/vrouw of wat een ommetje in Memmingen en daarna naar de tapkast voor nog en paar heerlijk smakende biertjes, wijntjes, sapjes of gewoon fris. We bleven zolang zitten tot onze oude chef er bij in slaap viel. Nou ja, tegen half twaalf was iedereen naar de kamer. 

We hadden een overnachtingshotel ingelast omdat onze eindbestemming Pustertalerhof  groepen boekt van zaterdag tot zaterdag. We konden met deze overnachting zaterdagmorgen vroeg vertrekken zodat we rond het middaguur onze eindbestemming konden bereiken om dan nog een kleine wandeling te kunnen maken.

zaterdag 30 juli 

Vanmorgen om  07.00 aan een uitgebreid ontbijt en daarna om 07.30 de  bus in voor de laatste 270 kilometer naar het Pustertal  (Val de Pustria). We reden bij Fussen de grens over naar Oosterijk. Via de Fernpass, Innsbruck, de Brennerpas passeerden we de grensovergang naar Italië en gingen op weg naar de Dolomieten.

 Door het relatief vroege vertrek waren we zonder problemen  snel over de Fernpass met achter ons een snel opkomende file. Het was zwarte zaterdag in dit Alpen gebied. Op de Brenner kwamen we weer in een file met ongeveer 3 kwartier vertraging. 

Brennerpas

De Brennerpas (Italiaans: Passo del Brennero) is een bergpas door de Tiroler Alpen op de huidige grens tussen Oostenrijk en Italië. Het is één van de weinige toegankelijke punten (op een hoogte van 1.375 meter) in Tirol waar de Alpen overgestoken kunnen worden, en daarom werd de pas in het verleden door beide naties opgeëist. Sinds 1918 is de controle over de pas gedeelde verantwoordelijkheid van de twee landen. 

Europabrücke

De Europabrücke of Europabrug maakt deel uit van de Brennerautobahn A13. De brug is 777 meter lang en heeft een spanwijdte van 657 meter over het Wipptal ten zuiden van Innsbruck in Oostenrijk (Tirol). De brug is 190 meter hoog en was tot de voltooiing van het Viaduct van Millau in 2004 de hoogste van Europa. In 1960 startten de bouwwerken en op 17 november 1963 ging de brug open voor het verkeer.De Europabrücke rust op vijf pilaren van gewapend beton, waarvan de middelste een lengte van 146,5 meter heeft. 

Toch waren we keurig op tijd bij ons hotel Pustertalerhof  en wel om 12.05 uur.

We werden hier zeer hartelijk welkom geheten door de hotelchef Hans Gatterer. We hadden ons september/oktober 2010 en in mei/juni dit jaar al eerder gezien en gesproken. Een geweldig weerzien. We gingen even aan tafel waarbij we een welkomstdrank aangeboden kregen door Hans en zijn uiterst vriendelijke personeel. Hans vertelde ons enkele belangrijke zaken omtrent het hotel, we proosten op een goede week die komen ging en daarna deelt Hans persoonlijk de kamer sleutels (kaartje en de getrankenkarte) uit. De vele koffers, vaak overvol en zwaar beladen, konden naar de zeer mooie en ruime kamers. 

Om 13.00 uur gingen we aan tafel voor de lunch. Hoewel we half pension geboekt hadden toch, alleen deze middag, een lunch want deze kwam in plaats van het ontbijt op de laatste dag. Om 14.00 uur was het dan zover. Vanuit de skiruimte waar onze bergschoenen naar toe verhuisd waren gingen we met zijn allen op pad. Eerst even naar de Hauptplatz, naar de bakker want daar haalden wij onze lunchpakket de komende week en dan richting parochiekerk van de Heilige Petrus en Paulus.  Na de kerk het eerste bospad in naar de oude Latschenölbrennerei en dan door naar Issinger Weiher. Hier is een groot openluchtbad, eines der letzten Teichbiotope in Südtirol. Hier bleven 3 personen achter, niet om te zwemmen maar om te ontspannen. Met 34 personen gingen we verder naar Schloss Schöneck en daarna naar Hofern waar we dwars door de weilanden terug gingen naar Kiens. We hadden zo’n drie uur gewandeld en de eerste 319 hoogtemeters waren binnen. 

Een goed diner, afspraak was om 19.00 uur aan tafel en onze groep hield zich aan dit soort afspraken. Om goed 20.15 uur was het 5-gangen menu achter de kiezen want het volgende programma onderdeel diende zich al weer aan. In 2010 hadden wij een schittrende video gezien over de Dolomieten en die wilden wij ook graag vertonen aan onze wandelgroep. Na een inleidend woord van Hans was het 45 minuten genieten.

zondag 31 juli, Pragser Wildsee 

Vanmorgen om  07.00 uur ontbijt, zoals bijna alle andere dagen van de week en om 07.30 klaar voor vertrek. Vandaag stond de Pragser Wildsee (1.494 meter hoogte) in de Pragser Dolomieten op het programma. 

De Pragser Dolomieten

De Pragser Dolomieten worden in het noorden door het Pustertal, in het zuidwesten door het Gadertal en het oosten door het Höhlensteintal begrenst. Dit gedeelte van de Dolomieten behoort  tot de ‘Parade-Berggebieten in den Alpen’ een ondergroep van de Dolomieten, die overigens allemaal vallen onder de UNESCO-Weitnaturerbe gehörenden Dolomieten. De Pragser Wildsee is 1,2 km lang, 300-400 meter breed en 36 meter diep en ligt in het natuurgebied Parco Naturale Fanes-Sennes-Braies, onderdeel van de echte dolomieten.

Vanaf de parkeerplaats liepen we langs een schitterend en groot hotel eerst langs de ‘Perle der Bergsseen in den Dolomieten’ en gingen dan al snel in twee groepen uiteen. Gerrie ging met 24 personen aan het eind van de Pragser Wildsee naar de Schwarzberg op 2.033m hoogte om daarna terug te gaan naar daar waar ze begonnen waren. Op de parkeerplaats aangekomen zaten er 1.186 hoogte meters op na 6 uur hard werken. 

Dirk ging met een groep van 13 personen via de Dolomietenhöhenweg naar de Seekofelhütte. Een schitterende tocht naar de hut, met uitzichten over de machtige bergmassieven met als hoogte punt een eerste blik op de Drei Zinnen. Even voor de hut een stukje Kletterei waar we het hoogste punt van deze dag bereikten op 2.388 meter. Daarna even afdalen naar de Seekofelhütte op 2.320 meter. Na lekkere soep, brood en drinken gingen we verder in een, grotendeels, afdaling terug naar de Pragseer Wildsee. Even nadat we de hut verlaten hadden kreeg ik kramp in het bovenbeen, de zogenaamde adductoren. Dit zijn de spieren die aanhechten op het schaambeen en verlopen aan de binnenzijde van het bovenbeen. Eerst rechts, daarna links, en na die aanval gelukkig de gehele week geen last weer gehad. 

In de afdaling kwamen we door een stuk ‘geroll’ waar het lastig lopen is. Maar alles verliep goed en om 17.00 stonden we weer tevreden, na een schitterende dag,  bij de bus op de parkeerplaats.  Ook wij hadden 1.186 hoogtemeters bedwongen. Om 18.00 uur waren we bij het hotel waar het hotel leven zich weer meester van ons maakte.

maandag 1 augustus, Drei Zinnen 

Om 07.00 stond iedereen al te trappelen van ongeduld. Vandaag stond een bezoek aan de Drei Zinnen, het symbool van de Dolomieten op het programma. Het is ook nog eens schitterend droog weer met een temperatuur van ruim 20 graden.  Wat wil je als wandelaar cq klimmer nog meer. Snel ontbijten, schoenen aan, de bus in op hup daar gingen we dan. Via Bruneck bleven we de rivier de Rienz volgen tot Toblach en sloegn hier af het Höhlensteintal in. 

Bij Toblach gaat de Rienz (ontspringt aan de voet van de Drei Zinnen) in westelijke richting naar de Eisck en daarna richting Middenlandese zee. In Toblach ontspringt de Drau die in oostelijke richting naar de Zwarte zee stroomt. 

Op de parkeerplaats bij restaurant Drei Zinnenblick stopten we en de Drei Zinnen staan in de zon ons op te wachten. Een kleine wolken sluier ontnam ons nog even een naakte aanblik van de top. Met 18 personen startten we op 1.407 meter hoogte en begonnen aan de klim die ons naar de op 2.405m hoogte gelegen Drei Zinnenhütte moest brengen. We hadden er voor gekozen deze route via  het Rienztal en Schwabental te nemen, niet de gemakkelijkste stijging, maar omdat deze niet zoveel wordt belopen zodat we lekker ongestoord met onze groep omhoog konden. Na enkele welverdiende rusten bereikten we om goed 11.00 uur de bronnen waaruit de Rienz ontspringt met daar direct achter de machtige Drei Zinnen, nu met een volledig naakte  aanblik. Zeer imposant dat uitzicht.

Drei Zinnen  (Tre Cime di Lavaredo)

De Tre Cime di Lavaredo zijn drie kolossale rotstorens vlak naast elkaar. Ze zijn scherp en hoog, en bestaan uit gelaagd Dolomietengesteente. Ze zijn voornamelijk bruin van kleur, maar er komen ook rode en gele tinten in voor; en het puin aan de voet zorgt voor een sterk contrast met de bergen. De Westliche Zinne (Cima Ovest) is de middelste qua grootte. Hij is 2973 m hoog. De Grosse Zinne (Cima Grande) is de grootste van de drie, met een hoogte van 2999 meters. De Kleine Zinne (Piccola Cima) in het oosten  is de kleinste, met een hoogte van 2856 meter.

De Cima Grande werd ondanks zijn grootte toch het eerst geslaagd beklommen. Dat was in 1869, via de zuidkant. Pas in 1933 slaagde er iemand in de Cima Grande ook via de noordkant te beklimmen, en dat was de Italiaanse legendarische bergbeklimmer Emilio Comici. De beklimming hiervan staat bekend als een hoogtepunt in de geschiedenis van de klimsport en werd de eerste beklimming die de moeilijkheidsgraad VI meekreeg. Jarenlang stond de "via Comici" bekend als de moeilijkste klimroute ter wereld.

De Cima Ovest werd weliswaar redelijk snel via de gemakkelijke normaalroute beklommen, maar de overwinning van de noordwand stond bekend als een andere mijlpaal in de geschiedenis van de klimsport. Cassin en Ratti waren hun tijd ver vooruit toen ze in 1935 reeds een klimroute vonden tussen de reusachtige overhangen in de 500 m hoge noordwand van de Cima Ovest. De Belg Claude Barbier beklom deze wand trouwens als eerste volledig solo in 1969, en sloeg daarbij de toenmalige klimwereld met verstomming.

De Picolla Cima werd, ondanks dat het de laagste is van het drietal, pas in 1881 beklommen (nadat deze top lang voor onbeklimbaar werd gehouden), en deze prestatie werd neergezet door de Broers Innerköfler uit Sesto (Sexten). 

Na een korte rust waarin we het landschap als het ware opsnoven gingen we verder richting Drei Zinnenhütte. Voor ons zagen we opeens rijen mensen aankomen, ook op weg naar de hut. Zij waren allen gestart vanaf de Auronzo en Lavaredo hütte een beklimming, nou ja 100 meter stijgen en te doen in een goed 2 uur. 

Bij de hut en net ervoor was het dan ook een drukte van belang. We namen hier rustig de tijd om wat te eten en te drinken en zeker ook om te genieten van alle bergen om ons want met die machtige Drei Zinnen in het gezichtsveld zou je al die andere bergen bijna vergeten. Het gaat er nu vredig aan toe hier, maar dat was in de eerste wereldoorlog wel anders geweest. 

Eerste wereldoorlog

In de eerste Wereldoorlog liep hier het Dolomietenfront. In het gebied speelde zich tussen 1915 en 1918 de bergoorlog tussen Italië en Oostenrijk-Hongarije af. Resten van versterkingswerken en in de rots uitgehouwen gangen getuigen ook nu nog van de harde werkelijkheid in deze stellingenoorlog. Deze middelste top werd gebruikt door de Italianen om de Oostenrijkers te controleren. Toen bevond zich zelfs een hele schijnwerperinstallatie op de top van de Cima Grande.  Vaak eisten lawines en steenslag meer slachtoffers dan de eigenlijke gevechten. 

Wij vervolgden onze route met een prachtige afdaling naar de Dreischuster Hütte op 1.626 meter. We hadden bij de Drei Zinnenhütte de andere groep, die gestart waren in het Innerfeldtal, gedacht hier te ontmoeten of zeker ergens in de afdaling maar helaas. Om 16.30 waren we bij de Dreischuster Hütte (dames snel even bermplassen) en gingen direct door richting het Innerfeldtal. Na een kwartier lopen stond er een pendelbus op een parkeerplaats die ons de laatste kilometers naar onze eigen bus bracht. Het was wederom een mooie en onvergetelijke dag. 

Gerrie was met de groep vanuit het Höhlensteintal doorgereden naar het Sextental om bij het Innerfeldtal  uit onze eigen bus te stappen en vanaf  hier richting de Drei Zinnenhütte te gaan.

Een pendelbus die alle bezoekers van dit dal eerst enkele kilometers het Innerfeldtal inbrengt zien ze vertrekken. Dat betekende helaas een half uur wachten, tenminste voor de meesten. Sommigen konden niet zo lang wachten en gingen op afraden van Gerrie toch te voet omhoog en dat hebben ze geweten. Een gewaarschuwd mens telt…

Met de pendelbus (kosten € 2,00 vv) enkele kilometers het Innerfeldtal in om bij de laatste parkeerplaats van dit dal te voet verder te gaan naar de Dreischuster Hütte op 1.626 meter hoogte. Hier direct doorgegaan in de beklimming naar de Drei Zinnenhütte. Na ruim 2½ uur, voorbij de boomgrens op 2.200 meter besloten ze, gezien de nog beschikabere tijd terug te gaan naar de Dreischuster Hütte. Tineke en Dirk Ligtenberg en Johan gingen door, Tineke en Dirk keerden om alleen Johan ging nog even door en ziet de Drei Zinnen na een half uurtje klimmen. Bij de Dreischuster Hütte werd er lekker gegeten en gedronken om daarna weer de pendelbus op te zoeken. Helaas, het doel van deze dag de Drei Zinnen niet gezien, maar je moet in dit landschap soms een beslissing nemen in het belang van ieders veiligheid. 

Om 16.30 waren we als groep weer bij elkaar, dronken een biertje of fris uit onze bus en gingen terug naar Kiens waar Hans en zijn medewerkers ons weer op stonden te wachten. Na het diner gingen we met zijn allen naar de sportzaal in Kiens voor een half uur durende diavoorstelling.  Een diavoorstelling gaande over de Dolomieten, adembenemend mooi gemaakt door amateur fotograaf Sepp Hackhofer, die hiermee wereldfaam heeft behaald. 

dinsdag 2 augustus, Peitlerkofel 

De traditie van ontbijt en vertrek houden we in stand.  Vandaag gingen we een rondje Peitlerkofel doen, de lievelings berg van Peter Gatterer, zoon van Hans. In het voorjaar hebben we dat geweten toen we loslieten dat we met ons beiden een rondje Peitlerkofel wilden doen. Hans is van de tongriem gesneden maar wat er toen loskwam, gewoon geweldig wat een enthousiast een tot in de finesse uitgebeeld beeldverslag wat we te horen kregen. En daar hebben we dankbaar gebruik van gemaakt. 

Via een zeer bochtige weg met vele korte en lange tunnels reden we door het Gadertal om bij St.Martin in Turn richting de Würzjoch op 2.006 meter te gaan. Het laatste gedeelte kenmerk zich door de vele haarspeldbochten.  De afstand Kiens-Würzjoch is 35 kilometer maar we deden er bijna een uur over om er te komen en dat lag bepaald niet aan chauffeur Bert of aan de bus. Een applaus boven voor Bert was op zijn plaats. 

We waren hier in het gebied waar Ladinisch de spreektaal is van de inwoners. Je kunt het verstaan maar absoluut niet begrijpen. Gelukkig spreken ze ook duits. We hadden afgeproken niet naar het grote Utia de Börz te gaan maar naar het gemoedelijke Utia de Cir. (Utia is Ladinisch voor Gasthof). Vanaf de parkeerplaats gingen we pad nummer 8a op  richting Peitlerkofel. We splitsten direct in drie groepen. 5 personen vooruit die naar de top van de Peitlerkofel wilden, 19 personen voor het rondje Peitlerkofel en 12 personen die onderlangs naar de Vaciarahütte gingen. Gerard van Tol bleeft met een enkel blessure bij Bert. 

De eerste groep bestaande uit Stefan, Hennie, Gerrie, Frans en Bennie gingen in ras tempo van start en dat was nodig ook want er stond nogal wat op het programma. Via de Peitlerscharte begonnen ze aan de beklimming van de grote Peitlerkofel. Een beklimming met echte Kletterei. Een stijging van 518 meter waarvan 110 meter steil omhoog via de Klettersteig. In de afdaling maakte Frans een misstap en vestuikte zijn enkel die ’s avonds dik begon op te lopen. Helaas voor Frans, vanaf nu rustig aan. 

De tweede groep maakte een schitterende dag mee. Ook via de Peitlerscharte om daarna zeer gemoedelijk af te dalen naar de Vaciarahütte. Vijf dames uit deze groep wilden het begin van de Klettersteig graag zien en zijn er ook naar toe geweest. Samen met de eerste groep zijn zij naar de Vaciarahütte gegaan. De derde groep is via Utia Goma, wegnummer 8b onderlangs de Peitlerkofel, via een mooie wandeling naar de Vaciarahütte gegaan. Vanaf de Vaciarahütte is iedereen in groepjes teruggegaan via Utia Goma en de Fornelahütte naar Utia Cir. 

Hier was het gezellig op het terras. Gerrie en ik kregen een schnaps aangeboden van de Wirt. Hij had ons dat  oktober 2010 beloofd. Toen ook de laatste groep, of eigenlijk beter de eerste groep terug was van de top van de Peitlerkofel werd onder aanmoediging van de cheffin van Utia de Cir het Nederlands volkslied ingezet gevolgd door Gaot staon aj veur Twente bint. 

In de bus was een gezellige sfeer. Gelukkig want we moesten alle haarspeldbochten, tunnels en bochten weer terug naar het hotel waar Peter direct op ons afkwam om te vragen hoe het gegaan was. Hoezo betrokken. Serveerster Marianne, zelf een zeer fanatiek fietster en wandelaarster in de Dolomitieten vond het geweldig wat die vlaklanders allemaal presteerden. ‘Sie sind richtige Sportler’. 

Deze avond geen programma. We gingen na het eten een rondje Kiens doen. We kwamen al snel bij Gasthof  Gatterer uit. Hier hebben we bij de moeder van Hans lekkere Italiaanse koffie of bier gedronken. Niet te laat naar bed, hoewel. Morgen weer een uitdaging in de vorm van Kasselerhütte in het Reintal. 

woensdag 3 augustus, Reintal 

Alweer op tijd op stap. Het beloofd weer een dag te worden waarin de weergoden ons goed gezind zijn. Hans heeft goede contacten zoals hij het zelf zegt met ‘die heilige Petrus’. We verlieten vandaag de Dolomiteiten om te gaan wandelen in het Reintal. Via Bruneck reden we het Tauferertal in om bij Sand in Taufers het Reintal binnen te rijden. Helemaal achter in dit zeer groene dal kwamen we aan op de parkeerplaats in Rein waar onze tochten begonnen.

Vandaag weer 3 groepen. Voorop ging een groep (10 personen) die vanaf de Hochgallhütte nog een extra lus gingen maken naar het einde van het Bachertal en Ursprungalm. Een tweede groep (18 personen) keerde vanaf de Hochgallhütte terug via een steile afdaling naar Rein. Een derde groep (8 personen) bleeft in het dal en maakte daar een schitterende wandeling. De eerste twee groepen maakten zich op voor de beklimming naar de Hochgallhütte.  De start was op 1.538 meter, de hut staat op 2.276 meter. Voordat we starten vroeg ik aan de groep wie als eerste de Hochgallhütte zag staan. Hij is vanaf de parkeerplaats te zien. Het is op hoogte heiïg, dus we losten de puzzel snel op. Leuk te weten ze waar we naar toe moesten. 

Het was al lekker warm bij de start dus vooruit met de geit (enkelen hadden liever schapen). Vanaf de parkeerplaats gingen de eertse twee groepen via de Terneralm en Eppacheralm over de brug met daaronder de woeste Tristenbach. Nu valt het mee maar aan het landschap en het vele reserve hout dat op veilige afstand lag was op te maken dat het hier soms spookt. 

We hebben de Hochgallhütte nu al enkele keren duidelijk gezien met zijn schitterende dak in het zonlicht. Via een onnatuurlijke lange stenen trap bereikten we om 10.30 uur de hut. De tweede groep volgt op ongeveer een half uur. De fritaten suppe is er geweldig, overigenss ook de Goulasch gaat er bij velen met smaak in. 

Alte Kasselerhüttehütte 

De oude benaming voor Hochgallhütte (ital. Rifugio Roma alla Vedrette di Ries) is de Alte Kasselerhüttehütte. In de beginjaren van deze hut viel deze onder DAV-Sektion Kassel, (Deutsche Alpenverein e.V) bij de overgang naar CAI (Club Alpino Italiano)is de naam veranderd. De bewoners van het Reintal en verre omgeving spreken nog altijd over de Kasselerhütte. 

Na een half uur ging de eerste groep verder over de A. Hartdegen Weg richting het Ursprungtal. Direct al konden we genieten van de Glesjers van de Riesenfernergruppe. Zoals overal in de Alpen is deze Gletsjergruppe de laatste flink in omvang afgenomen wat ook duidelijk te zien was. Een lange weg die op sommige plekken nog behoorlijk en lang doorklom. We moesten de Ursprug Bach oversteken en dat kan alleen helemaal achter in het dal bij de Wasserfall Cascade.

Vanaf hier, met schitterend weer, een mooie afdaling via het Bachertal langs de Reinbach terug naar het eindpunt in Rein. We hoorden in de verte een donderslag, een donkere wolk kwam op ons af. We moesten nog drie kwartier maar de bui met gelukkig weinig onweer maar met heel veel dikke hagelstenen haalde ons in. We hadden de regenjassen gelukkig aan en konden schuilen onder de dennen. In een mum van tijd was alles wit, paden werden direct stroompjes. Wat kan de situatie snel omslaan, zeker in de Alpen. Vandaag 1.058m geklommen en gedaald. 

De tweede groep ging van de Hochgallhütte iets terug de route op van waar ze gekomen waren en gingen via Eppacheralm naar beneden naar de Reinbach. Het was een pittige en steile afdaling door het bos. Klauterend kwamen ze gelukkig goed beneden. Net voor de hagelbui zaten zij in de bus. Vandaag 770m geklommen en gedaald. 

De derde groep wandelde langs de Reinbach in het Bachertal. Was er iets in landschap verandert of was de kaart verkeerd om, hoe het ook was haddenen zij zich een stuk verlopen waardoor het al met al toch nog een pittige wandeling werd. Ook zij hadden geen last van de hagelbui.

Terug naar het hotel, wederom uitstekend gegegeten en daarna,  we hadden de laatste hap net naar binnen, begon de muziekavond. Samen met een groep Duitsers werd het een leuke avond, opgevrolijkt door 3 fraai uitgedoste en zeer enthousiaste Dirndls. 

Dirndl

Een dirndl is op traditionele Beiers/Oostenrijkse klederdracht gebaseerd op een mengeling van klederdracht en dienstbodenkleding uit 1870. Dirndls worden heden ten dage nog veel tijdens het Oktoberfest in München gedragen. In Zuid-Duitsland en Oostenrijk worden de dirndls ook veel gedragen tijdens kerkelijke en andere feesten. In bepaalde regio´s (Salzkammergut) zelfs nog vaker.

De dirndl benadrukt de vrouwelijke vorm door de taille wat in te snoeren en de boezem voller te laten lijken. Indien een dirndl correct gedragen wordt, toont deze de beschikbaarheid van de draagster. Indien zij de sleep aan de rechterkant vastbindt geeft ze hiermee aan dat ze getrouwd, verloofd of op een andere wijze "vergeven" is. Een sleep aan de linkerkant geeft aan dat de draagster beschikbaar is. Indien de sleep aan de voorkant vastgemaakt wordt geeft dit aan dat de dame in kwestie nog maagd is. Een sleep aan de achterkant duidt een weduwe aan.

Het woord dirndl is een ander woord in Oostenrijk voor een jonge vrouw.

Als afscheidslied werd ons lijflied Sierra Madra uit volle borst gezongen, daarna nog een drankje aan de Stammtisch en dan voldaan onder de lakens. Voor donderdag stond zowaar een rustdag ingepland dus we konden uitslapen. Het vertrek voor morgen naar Terenten stond gepland op 09.00 uur. 

We kregen deze avond bezoek van John uit Hengelo die 5 km verderop in Pfalzen logeerde. Via internet, zoekende naar een wandeling die hij graag wilde maken naar de Rieserfernerhütte, kwam hij bij ons uit. Het klikte tussen ons en John, de afspraak werd gemaakt, vrijdagmorgen om 05.30 bij de bus en je bent onze gastloper. 

donderdag 4 augustus, Erdpyramiden Terenten 

Om 09.00 vertrokken we voor een rit naar Terenten gelegen aan de Pustertaler Sonnestrasse. Gerrie en ik hadden vooraf al gezegd om mee te gaan tot aan de Erdpyramiden en daar lekker onderuit bij Gasthof Jennewein iets te gaan eten (Apfelstrudel mit Sahne) en drinken. Met zo’n 10 personen hebben we hier heerlijk gezeten. 

Erdpyramiden

 De Erdpyramiden ontstonden door een historisch onweer in 1834 waarbij een enorme hoeveelheid water en alles wat dat met zich meebrengt aan zand, stenen en bomen door de Terner Bach naar beneden komt. Mensen en dieren komen om, molens en boerdrijen worden verwoest. In de daarop volgende jaren vormt regen en sneeuw langzaam zuilen die stand houden zoland de ‘deksteen’ er opblijft liggen. Het materiaal van de Erdpyramiden stamt uit de laatste ijstijd. 

Hierna terug naar Terenten even rond gelopen en daarna op een terras heerlijk een kleine hap gegeten. Om 14.00 met de bus terug zoals afgesproken naar ons hotel. Wie daar interesse in had kon met de bus nog even gaan winkelen in Bruneck. Net voordat we in Terenten de bus in wilden komt Gerrie er achter dat ze haar fototoestel mist. Het kan alleen maar bij de Erdpyramiden liggen. De VVV Terenten bracht uitsluitsel, na een telefoontje naar Jerrewein was het toestel gelokaliseerd. Dick, Gerard en Dirk hebben hem weer opgehaald. Ik ben er verder niet bij geweest maar uit de verhalen begreep ik dat enkelen nog een behoorlijke klim hebben gemaakt, meer dan ze gewild hadden. Anderen zijn via een omweg via een gemoedelijke afdaling naar Kiens terug gelopen. Morgen is het voor diegene die de Rieserferner wilden doen vroeg dag. 

vrijdag 5 augustus, Riesenferner en Antholz 

Om 05.30 vertrokken we naar het Antholzertal om te beginnen aan een lange en zware dag naar de Riesenfernerhütte met een afdaling naar het Reintal. Aan boord van de bus 11 personen waaronder onze gast John. Het ontbijt deden we zoals afgesproken in de bus, we wilden zo weinig mogelijk tijd verliezen. Om 06.10 stonden we gepakt en gezakt klaar bij het startpunt in het Antholzertal op 1.310 meter hoogte. Het begon gelijk goed, via de Kornbrentesteig (wegnummer 10) gingt het gelijk berg op. Niet ‘lomp’ zwaar, maar deze steig trok wel stevig door. Stefan, Gerrie Jansen, Bennie en Hennie liepen al snel vooruit, zij wilden nog een uitstapje maken bij de Riesenfernerhütte.

We passeerden de Rautsbach en op de eerst volgende splitsing gingen we over op wegnummer 3 naar de hut. Via de Ampergarten liepen we door en zagen voor ons veel houten hekken hoog voor en boven ons. Dit bleek het pad te zijn naar de hut. Na een mooie klimpartij over dit pad kwamen we via Gemsbichljoch om 11.30 uur aan bij de Riesenfernerhütte op 2.791 meter. De vier voorlopers stonden ons op te wachten en zij gingen daarna verder naar de Fernerkopfl op 3.249 meter. Hiermee hadden Stefan en Bennie een hoogte record bereikt. 

Rieserferner Gruppe Vedrette di Ries

Het natuurpark (opgericht in 1988) Riesenferner-Ahrn strekt zich uit over een oppervlakte van 31.500 ha en grenst in het zuidoosten aan het Antholzertal. In het noorden grenst het aan de Oostenrijkse Hohe Tauern (180.000 ha). Het gebied vormt samen met het stiltegebied Zillertaler Hauptkamm het grootste beschermde natuurgebied van Europa. 

Wij daalden, nadat de soep goed had gesmaakt, via een constante afdaling waarbij we zeer veel stroompjes overstaken, af richting het Reintal via de Erlangerweg. Volgens Anja hadden we 42 stromen en stroompjes overgestoken. We kwamen langs de Innere Geltalm en de Ausere Geltalm en bereikten na bijna 4 uur afdalen de bus die op een parkeerplaats versiert met het rood wit blauw op 1.525 meter hoogte ons stond op te wachten. Het was 16.00 uur precies. De bus was er niet alleen, de wandelaars van het Antholzertal waren er ook. De lange afdaling en de inspanningen van de voorafgaande dagen waren bij sommigen goed te zien. Vermoeidheid en pijnlijke gewrichten als knieën en heupen, het hoort bij deze tak van sport. Maar belangrijker is, iederen was zeer voldaan. 

Een grote groep heeft vandaag een wandeling gemaakt in het Antholzertal met een uitstapje naar de Steinzgeralm. Hier hebben ze gezien hoe op primitieve wijze boter gemaakt wordt. En het was goed, Rikie ging er met de vinger door en de boter werd goedgekeurd. Hier gingen nog weer 12 personen nog 200 hoogte meters maken naar de Obere Steinzgeralm op 1996 m. Deze hut bleek een zeer oude hut te zijn en was gesloten.

Na ongeveer 300 hoogte meters voor de ene groep en 500 hoogte meters voor de andere en een schitternde wandeling achter zich te latend ging deze groep de bus in om naar het Reintal te rijden om de andere groep weer op te halen. Om 17.35 uur kwamen de laatste 4 klimmers terug vanaf de Rieserfernerhütte in het Reintal. Snel even indrukken uitgewisseld en snel naar het hotel. We reden nog bijna een uur en hadden om 19.00 een galadiner klaar staan. Een galadiner als afscheid van deze bergsportweek. Het was haasten om op tijd te komen maar het is gelukt. We kregen eerst een afscheidsdrankje van het hotel waarbij Hans veel lovende woorden sprak over deze ook voor hem wel zeer bijzonder sportieve en plezierige groep. Op mijn beurt heb ik onze dank uitgesproken over het hotel. Het was 19.10 uur, we keken naar buiten. Een regenbui waar je u tegen zegt kwam naar beneden, met bakken tegelijk. Wat hadden we ook met het weer een enorme massel deze week.

Na een werkelijk fantastich diner moesten helaas de koffer de bus in. Om 21.30 is dat gelukkig allemaal klaar. We namen afscheid van allen die deze week zo goed voor ons hadden gezorgd hier in Pustertalerhof, dronken de laatste zakcenten op en gingen zeer voldaan naar bed. 

zaterdag 6 augustus, huiswaarts 

Om 04.00 liep de wekker af en om 04.30 begonnen we aan de terugreis naar Nederland.

Geen ontbijt zoals we met elkaar afgesproken hadden (hadden we al gehad in de vorm van een lunch vorige week zaterdag).

Bert trapt stevig door en na bijna 4 uur rijden hebben we ontbeten in Zuid Duidsland. Hierna doorgereden naar Zur Bieber in Motten voor een uitstekende Kalte Platte. In Raststätte im Haarstrang werd chauffeur Bert afglost door een ook al bekende chauffeur Martin. Voor wie hem kent Martin van de pianobar en gitaar.

Zonder oponthoud in de vorm van files of ander ongemak deze reis komen we om 17.35 uur aan in Nederland waar we bij restaurant Saksenstal  in Overdinkel een voortreffelijk afscheids diner kregen voorgeschoteld. Tijdens het diner las Els een schitterend gedicht voor welke Emmy had geschreven wat precies de inhoud van de bijna voorbije 9 dagen weergaf. (gedicht staat op onze site). Gerard werd naar voren gehaald, of eigenlijk stond hij daar al, en kreeg voor alle ontberingen die hij tijdens 20 jaar haanwandelreizen heeft moeten meemaken een leuke jaarkalender Dolomieten.

Gerrie en ik werden in het zonnetje gezet voor de organisatie van de 20e editie haanwandelreizen. We zeggen altijd niet nodig maar wel ontzettend leuk, we doen het met heeeeeeeel veel plezier en vol overgave. 

Met een luid Sierra Madre aan boord van onze bus reden we het laatste deel terug naar Hengelo. Hier een hartverwarmend afscheid en een tot ziens op een wandeltocht of de reunie in november. 

Onze dank gaat uit naar het van alle gemakken en bijzonder goede en gastvrije hotel Pustetalerhof. Wat een kennis en kunde tonen gastheer / chef / reisleider Hans, dochter Anna en zoon Peter en de medewerkers. De vrouw van Hans, Christa,  was door ziekte helaas verhinderd. Een echte aanrader ook voor prive bezoeken.

Dank aan het schitterende weer, Heilige Petrus was ons goed gezind.

Dank aan chauffeur die ons overal vakkundig naar toe reed.

Dank aan alle 37 deelnemers aan mag ik wel zeggen zeer geslaagde reis naar de Dolomieten. Met zijn allen hebben we bijgedragen aan dit feest.